AKADEMIA OPIEKUNÓW DZIEDZICTWA V ed.

Widok na halę kasowo-operacyjną d. siedziby Banku Dyskontowego Warszawskiego przy ul. Fredry 8 w Warszawie (1896-1897, proj. Kazimierz Löwe, bud. Warszawskie Biuro Architektoniczno-Budowlane K. Kozłowski i S-ka, po 1900 nadbudowa o jedną kondygnację wg proj. M. Grodzieńskiego). Fot. kkm

Celem projektu „AKADEMIA OPIEKUNÓW DZIEDZICTWA V edycja” jest zwiększanie społecznego zaangażowania i włączanie wolontariuszy w rozpoznawanie zasobów dziedzictwa kulturowego oraz w system opieki nad dziedzictwem – w przypadku niniejszego projektu będzie to ponownie, jak w poprzednich edycjach, inwentaryzacja detalu architektonicznego obiektów z lat ok. 1850-1939 w Warszawie. Będziemy dokumentować wystrój architektury mieszkaniowej, obiektów użyteczności publicznej i poprzemysłowych. Naszym czujnym oczom nie ujdą odboje, balkony, sztukaterie, posadzki, dekoracje malarskie, stolarka otworowa, elementy wyposażenia: skrzynki na listy, listy lokatorów, kapliczki, latarenki adresowe i in. Projekt ma także służyć popularyzacji wiedzy o detalu – jako istotnym elemencie dziedzictwa – jego roli i wartości. Realizacja projektu przyczyni się do upowszechniania zrównoważonej ochrony kulturowego dziedzictwa z wykorzystaniem oraz propagowaniem znaczenia tego dziedzictwa w kształtowaniu tożsamości lokalnej, regionalnej i narodowej, a także w rozwoju społecznym obecnych i przyszłych pokoleń Polaków.

W latach 2017, 2018, 2022 i 2023 Fundacja Hereditas zrealizowała I, II, III i IV edycję projektu “AKADEMIA OPIEKUNÓW DZIEDZICTWA” w ramach programów NID “Wolontariat dla dziedzictwa” / “Wspólnie dla dziedzictwa”. W ramach I, II, III i IV edycji ok. 80 wolontariuszy inwentaryzowało i dokumentowało detal architektoniczny obiektów ok. 1850-1939 z warszawskiej Pragi oraz Śródmieścia, a zebrany materiał umieszczono w internetowej bazie Lapidarium Detali Architektonicznych, obecnie pod adresem: lapidarium.fundacja-hereditas.pl. Aktualnie w bazie znajduje się ok. 15 tys. zdjęć detali z blisko 400 obiektów z terenu Warszawy. Jest to trwały rezultat trzech pierwszych edycji projektu. W bazie znajduje się ponadto zebrana przy okazji innych działań Hereditas dokumentacja detali z kilkudziesięciu obiektów z innych mazowieckich miast: Ciechanowa, Pułtuska, Mławy, Płocka, Siedlec, Radomia, Węgrowa, Przasnysza i Płońska. W ramach II edycji projektu “Akademia Opiekunów Dziedzictwa” (2018) wydano – także jako trwały rezultat projektu – książkę “Detal architektoniczny warszawskiej Pragi 1850-1939?” pod red. naukową prof. dr hab. inż. arch. Jadwigi Roguskiej, ze zbiorem studiów kilku autorów nt. różnych rodzajów detalu arch. na Pradze.

Działania związane z rozpoznaniem i upowszechnianiem wiedzy o detalu weszły już do stałego spektrum działań Fundacji Hereditas, a w efekcie prowadzonych działań uformował się przy Hereditas stały zespół wolontariuszy (kilkanaście osób), którzy w sposób ciągły włączają się w prowadzone przez Hereditas działania upowszechniające wiedzę o detalu arch. jako istotnym elemencie kulturowego dziedzictwa. Organizujemy m.in. otwarte spacery szlakiem detali arch. kamienic, rozpoczęliśmy inwentaryzację detali kilku innych, wybranych miast Mazowsza, a z wykonanej przez nas do tej pory dokumentacji w bazie korzystają szeroko konserwatorzy, historycy sztuki, architekci, varsavianiści. Nasze Lapidarium Detali Architektonicznych wysoko ocenia Mazowiecki Wojewódzki Konserwator Zabytków. Dokumentację z bazy wykorzystujemy m.in. do promocji/prezentacji dziedzictwa Warszawy i Mazowsza, w tym na FB i Instagramie Fundacji Hereditas: @fundacja_hereditas.

Podczas V edycji projektu “Akademia Opiekunów Dziedzictwa” wolontariusze będą kontynuować dokumentację detalu obiektów z lat ok. 1850-1939 ze Śródmieścia – cennego kulturowo obszaru historycznej Warszawy (przy współpracy Zakładu Gospodarowania Nieruchomościami w Dzielnicy Śródmieście m.st. Warszawy). Rewitalizacja historycznych obszarów miasta należy dziś do zadań określanych jako priorytetowe przez władze Warszawy. Wiele obiektów adaptuje się do nowych funkcji, co wiąże się ze zmianami w ich tkance. Ważne jest zatem udokumentowanie istniejącego stanu obiektów i ewentualne określenie wytycznych konserwatorskich – jako działania prewencyjne dla możliwie pełnego utrzymania oryginalnej tkanki.

W latach 2017-2020 prace wolontariuszy inwentaryzujących detale architektoniczne – głównie warszawskiej Pragi – koordynowali Jarosław Zieliński i Piotr Grzegorz Mądrach. W bieżącej edycji projektu, podobnie jak w roku ubiegłym, prace wolontariuszy koordynować będą: historyk sztuki Jerzy S. Majewski i architekt Grzegorz Mika. Warsztaty fotograficzne poprowadzi Piotr Grzegorz Mądrach.

Terminy projektowe:

– wrzesień – szkolenia dla wolontariuszy

– wrzesień-październik – prace terenowe (5 warsztatów x 6 godz. każdy x 2 grupy wolontariuszy)

W ramach projektu zapraszamy ponadto na: OTWARTE SPACERY SZLAKIEM DETALI ARCHITEKTONICZNYCH W RAMACH EUROPEJSKICH DNI DZIEDZICTWA:

– 8 września, godz. 11.00-13.00 – spacer “Kamienice warszawskie i ich detale” cz. 1 (Koszykowa, Noakowskiego, Poznańska) (prowadzi Adrian Sobieszczański)

– 14 września, godz. 11.00-13.00 – spacer “Kamienice warszawskie i ich detale” cz. 2 (Mokotowska i okolice) (prowadzi Adrian Sobieszczański)

Nieustannie zapraszamy do udziału w pracach naszego zespołu wolontariuszy! Zgłoszenia: katarzynakomar@wp.pl.

Porozumienie wolontariackie

AKADEMIA OPIEKUNÓW DZIEDZICTWA V edycja

Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w ramach programu Narodowego Instytutu Dziedzictwa – Wspólnie dla dziedzictwa.

Zadanie dofinansowane z budżetu państwa.
Wartość dofinansowania: 74 400 zł, całkowita wartość zadania: 80 100 zł.
Data podpisania umowy: 13.08.2024.