AKADEMIA OPIEKUNÓW DZIEDZICTWA IV edycja

Detale klatki schodowej kamienicy przy ul. Widok 11 w Warszawie, fot. kkm / 2021

Celem projektu “AKADEMIA OPIEKUNÓW DZIEDZICTWA IV edycja” jest zwiększanie społecznego zaangażowania i włączanie wolontariuszy w identyfikację/rozpoznawanie zasobów dziedzictwa kulturowego oraz w system opieki nad dziedzictwem – w przypadku niniejszego projektu będzie to inwentaryzacja detalu architektonicznego obiektów z lat ok. 1850-1939 w Warszawie. Projekt ma także służyć popularyzacji wiedzy o detalu – jako istotnym elemencie dziedzictwa – jego roli i wartości. Realizacja projektu przyczyni się do upowszechniania zrównoważonej ochrony kulturowego dziedzictwa z wykorzystaniem oraz propagowaniem znaczenia tego dziedzictwa w kształtowaniu tożsamości lokalnej, regionalnej i narodowej, a także w rozwoju społecznym obecnych i przyszłych pokoleń Polaków

W ramach projektu zaplanowano inwentaryzację elementów wystroju architektury mieszkaniowej, obiektów użyteczności publicznej i poprzemysłowych w Warszawie. Dokumentować będziemy m.in.: odboje bramne, balkony, balustrady, okucia, klamki, stolarkę otworową (okienną/drzwiową), stiuki/sztukaterie, przeszklenia, posadzki,
polichromie, elementy wyposażenia: skrzynki na listy, listy lokatorów, kapliczki, latarenki adresowe etc.

W latach 2017, 2018 i 2022 Fundacja Hereditas zrealizowała I, II i III edycję projektu “AKADEMIA OPIEKUNÓW DZIEDZICTWA” w ramach programów NID “Wolontariat dla dziedzictwa” / “Wspólnie dla dziedzictwa”. W ramach I, II i III edycji ogółem 56 wolontariuszy inwentaryzowało i dokumentowało detal architektoniczny obiektów ok. 1850-1939 z warszawskiej Pragi oraz Śródmieścia, a zebrany materiał umieszczono w internetowej bazie Lapidarium Detali Architektonicznych, obecnie pod adresem: lapidarium.fundacja-hereditas.pl. Aktualnie w bazie znajdują się zdjęcia detali z blisko 300 obiektów z terenu Warszawy. Jest to trwały rezultat trzech pierwszych edycji projektu. W bazie znajduje się ponadto zebrana przy okazji innych działań Hereditas dokumentacja detali z kilkudziesięciu obiektów z innych mazowieckich miast: Ciechanowa, Pułtuska, Mławy, Płocka, Siedlec, Radomia, Węgrowa, Przasnysza i Płońska. W sumie w bazie dostępnych jest obecnie blisko 6500 zdjęć detali. W ramach II edycji projektu “Akademia Opiekunów Dziedzictwa” (2018) wydano – także jako trwały rezultat projektu – książkę “Detal architektoniczny warszawskiej Pragi 1850-1939?” pod red. naukową prof. dr hab. inż. arch. Jadwigi Roguskiej, ze zbiorem studiów kilku autorów nt. różnych rodzajów detalu arch. na Pradze.

Działania związane z rozpoznaniem i upowszechnianiem wiedzy o detalu weszły już do stałego spektrum działań Fundacji Hereditas, a w efekcie prowadzonych działań uformował się przy Hereditas stały zespół wolontariuszy (kilkanaście osób), którzy w sposób ciągły włączają się w prowadzone przez Hereditas działania upowszechniające wiedzę o detalu arch. jako istotnym elemencie kulturowego dziedzictwa. Organizujemy m.in. otwarte spacery szlakiem detali arch. kamienic, rozpoczęliśmy inwentaryzację detali kilku innych, wybranych miast Mazowsza, a z wykonanej przez nas do tej pory dokumentacji w bazie korzystają szeroko konserwatorzy, historycy sztuki, architekci, varsavianiści. Nasze Lapidarium Detali Architektonicznych wysoko ocenia Mazowiecki Wojewódzki Konserwator Zabytków. Dokumentację z bazy wykorzystujemy m.in. do promocji/prezentacji dziedzictwa Warszawy i Mazowsza, w tym na FB i Instagramie Fundacji Hereditas: @fundacja_hereditas.

Podczas IV edycji projektu “Akademia Opiekunów Dziedzictwa” wolontariusze będą kontynuować dokumentację detalu obiektów z lat ok. 1850-1939 ze Śródmieścia – cennego kulturowo obszaru historycznej Warszawy (przy współpracy Zakładu Gospodarowania Nieruchomościami w Dzielnicy Śródmieście m.st. Warszawy). Rewitalizacja historycznych obszarów miasta należy dziś do zadań określanych jako priorytetowe przez władze Warszawy. Wiele obiektów adaptuje się do nowych funkcji, co wiąże się ze zmianami w ich tkance. Ważne jest zatem udokumentowanie istniejącego stanu obiektów i ewentualne określenie wytycznych konserwatorskich – jako działania prewencyjne dla możliwie pełnego utrzymania oryginalnej tkanki.

W latach 2017-2020 prace wolontariuszy inwentaryzujących detale architektoniczne – głównie warszawskiej Pragi – koordynowali Jarosław Zieliński i Piotr Grzegorz Mądrach. W bieżącej edycji projektu, podobnie jak w roku ubiegłym, prace wolontariuszy koordynować będą: historyk sztuki Jerzy S. Majewski i architekt Grzegorz Mika. Warsztaty fotograficzne poprowadzi Piotr Grzegorz Mądrach.

Terminy projektowe:

– sierpień-wrzesień – szkolenia dla wolontariuszy

– wrzesień-październik – prace terenowe (5 warsztatów x 6 godz. każdy x 2 grupy wolontariuszy)

OTWARTE SPACERY SZLAKIEM DETALI ARCHITEKTONICZNYCH W RAMACH EUROPEJSKICH DNI DZIEDZICTWA:

– 10 września, godz. 11.00-13.00 – spacer szlakiem detali architektonicznych w ramach EDD (prowadzi Adrian Sobieszczański), cz. 1 – spotkanie przed kamienicą Wedla, ul. Szpitalna 8

– 17 września, godz. 11.00-13.00 – spacer szlakiem detali architektonicznych w ramach EDD (prowadzi Adrian Sobieszczański), cz. 2 – spotkanie przed wejściem do Wydziału Architektury Politechniki Warszawskiej

Zapraszamy do udziału w pracach naszego zespołu wolontariuszy! Zgłoszenia: katarzynakomar@wp.pl.

Porozumienie wolontariackie

Porozumienie wolontariackie nieletni

Przetwarzanie danych

Karta pracy

AKADEMIA OPIEKUNÓW DZIEDZICTWA IV edycja

Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w ramach programu Narodowego Instytutu Dziedzictwa – Wspólnie dla dziedzictwa.

Zadanie dofinansowane z budżetu państwa.
Wartość dofinansowania: 64 200 zł, całkowita wartość zadania: 69 000 zł.