Od 2016 r. Fundacja Hereditas prowadzi działania dedykowane opiece nad historycznym detalem architektonicznym ? prace w zakresie rozpoznawania, identyfikacji, inwentaryzacji i dokumentacji oraz upowszechniania wiedzy o detalu historycznej zabudowy Warszawy, a zwłaszcza jej dzielnicy Pragi.
Detal architektoniczny (balkony, bramy, odboje bramne, stolarka otworowa, sztukaterie, posadzki i in.) jest najbardziej nietrwałym i ulotnym elementem substancji obiektu, często traconym lub niefortunnie i nieodpowiednio przekształcanym w trakcie działań rewitalizacyjnych i remontowych. W ramach działań realizowanych na rzecz ochrony detalu Fundacja Hereditas prowadzi bazę detali architektonicznych zabytek.co/detal oraz wirtualne Lapidarium Detali Architektonicznych, do których trafia pozyskana w trakcie prac terenowych dokumentacja: zdjęcia, rysunki i opisy detali.
W wirtualnym Lapidarium Detali Architektonicznych znajduje się obecnie ok. 760 pojedynczych detali z 27 obiektów z lat ok. 1860-1939 zlokalizowanych na terenie Pragi-Północ, a w bazie zabytek.co/detal ? ok. 500 detali z ok. 100 obiektów z terenu Warszawy, w tym głównie rewitalizowanej obecnie dzielnicy Pragi-Północ i Pragi-Południe oraz ? pilotażowo ? kilku kamienic ze Śródmieścia. Dokumentacja ta jest wciąż rozbudowywana. Baza zorganizowana jest wg rodzaju detalu (balkony, bramy, odboje, stolarka, sztukaterie, posadzki, dekoracje malarskie i in.). Rozbudowana o interaktywną mapę, jest bardzo dobrze przyjmowana i na bieżąco wykorzystywana przez środowiska zarówno profesjonalnie zajmujące się zabytkami (architekci, konserwatorzy, historycy sztuki, inwestorzy i deweloperzy), jak i przez miłośników historycznej architektury, varsavianistów, studentów. Baza została wysoko oceniona przez Mazowieckiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków.
Fundacja Hereditas wydała dwie publikacje dedykowane detalowi architektonicznemu: Dziedzictwo na nowo odkrywane. Detal architektoniczny 1850-1939 (praca zbiorowa pod red. Jadwigi Roguskiej, Warszawa 2014) i Detal architektoniczny warszawskiej Pragi 1850-1939 (praca zbiorowa pod red. Jadwigi Roguskiej, Warszawa 2018).
W działania Fundacji Hereditas w zakresie inwentaryzacji i dokumentacji detalu architektonicznego oraz rozbudowy wirtualnego Lapidarium Detali Architektonicznych i bazy zabytek.co/detal zaangażowani są wolontariusze, koordynowani przez historyków sztuki i konserwatorów zabytków. Nasi wolontariusze prowadzą także otwarte dla szerokiego kręgu odbiorców spacery szlakiem detali architektonicznych Warszawy, w tym Pragi, oraz rozwijają profil Facebooka “Detal architektoniczny” Fundacji Hereditas.
Rozpoznanie, inwentaryzację, dokumentację i upowszechnienie detalu architektonicznego prowadzimy m.in. w ramach projektów Akademia Opiekunów Dziedzictwa (finasowanie: Narodowy Instytut Dziedzictwa w ramach programów Wolontariat dla Dziedzictwa i Wspólnie dla Dziedzictwa / 2017 i 2018) oraz Studeo et Conservo (finansowanie: Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego / 2019 i Miasto Stołeczne Warszawa / 2020).
Partnerzy: Miasto Stołeczne Warszawa Dzielnica Praga-Północ, Polska Izba Artystów Konserwatorów Dzieł Sztuki, Pracownia Zabytki.doc, ?Spotkania z Zabytkami?, ?Stolica?, zabytek.co
