Kamienica małż. Wincentego i Eleonory Kwiatkowskich ul. Targowa 19
W 1879 roku posesję nr hip. 253-Pr od Aleksandra Hreczyny kupili małżonkowie Wincenty i Eleonora Kwiatkowscy. W 1883 roku na jej terenie wybudowali kamienicę (proj. arch. Jan Kwiatkowski), która powstawała w dwóch rzutach ? najpierw wystawiono dom frontowy wraz z połową oficyny prawej, a krótko potem wybudowano drugą połowę oficyny prawej oraz oficynę poprzeczną. Ze wzmianek w prasie XIX-wiecznej można dowiedzieć się, że zanim doszło do budowy kamienicy, w 1881 roku stał na terenie posesji dom należący do Wincentego Kwiatkowskiego. Całość założenia dotrwała do dzisiejszych czasów, chociaż w dokumencie Biura Odbudowy Stolicy można znaleźć informację, że oficyna poprzeczna ? po uderzeniu w nią ciężkim pociskiem ? nie nadaje się do odbudowy. (Opracowała Monika Wesołowska na podstawie ksiąg hip. i repertoriów dokumentów dla nr hip. 253-Pr, APW Oddział w Milanówku, opracowanie własne niepublikowane)
Opis architektury i stan zachowania; detal architektoniczny
Czterokondygnacyjną kamienicę wybudowano na prostokątnej działce. Całość założenia, na które składa się: kamienica frontowa, oficyna boczna (prawa) i oficyna poprzeczna wypełnia boki działki, za wyjątkiem południowo-wschodniego, pozostawiając otwarte podwórze. Elewacja kamienicy frontowej dziewięcioosiowa, z przejazdem bramnym na 5. osi. Kamienica neorenesansowa. Chociaż nie zachował się w całości pierwotny wystrój elewacji, dzięki wyciągnięciu detali architektonicznych w cegle, wiele jego elementów jest po dziś dzień czytelnych ? np. płyciny podokienne z antytetycznie ustawionymi gryfami, które trzymają w łapach naczynie (na osiach 1. i 2. oraz 8. i 9. drugiej kondygnacji), fryz w formie meandrującej fali (?wstęga falista?) pomiędzy trzecią i czwartą kondygnacją, kimation joński poniżej gzymsu koronującego, gzyms koronujący z kasetonami, oprawa okienna w formie opasek oraz naczółków trójkątnych, czasem obejmujących dwa okna, i odcinkowych, bądź obramienie okien, na które składają się: naczółek odcinkowy i płycina nadokienna lub naczółek trójkątny i płycina nadokienna z klińcem. Gdzieniegdzie widoczne ślady boniowania (7 oś, druga kondygnacja). Uwagę przykuwają ażurowe, ozdobne konsole balkonowe o unikatowym rysunku na 5. osi czwartej kondygnacji. Przejazd bramny pięcioprzęsłowy, artykułowany podwójnymi, przyściennymi filarami z toskańskimi głowicami, na których wsparte są gurty sklepienia, w przęsłach sklepienia żeglaste. Na ścianach i filarach widoczne wymalowania w formie pionowych pasów Zachowane dwa konsolowe odboje wlotowe w części czołowej dekorowane liściem akantu, zaś w płaszczyznach bocznych wolutami z roślinnymi wiciami. Zachowana oryginalna stolarka drzwi wejściowych na obie klatki schodowe kamienicy (drzwi dwuskrzydłowe, ramowo-płycinowe z trzema kwaterami ? większymi na górze i dole i mniejszą pośrodku; obecnie ukryte za zamurowaniami). W obu klatkach schodowych zachowane drewniane schody dwubiegowe, z wypełnieniem balustrady z drewnianych toczonych tralek, z rozetami i podłużnymi płycinami na policzkach. Pochwyt drewniany, profilowany. Podesty z desek sosnowych. Częściowo zachowana stolarka drzwiowa ? drzwi drewniane, jednoskrzydłowe ramowo-płycinowe. Częściowo zachowana stolarka okienna klatek schodowych ? okna drewniane, obrotowe, ościeżnicowe w kształcie stojących prostokątów (1. oś, 4 kondygnacja, elewacja podwórzowa), wielopolowe ze szprosami układającymi się w dwóch głównych polach w romb z szybkami bezbarwnymi i w kolorze żółtym oraz mniejsze, w kształcie leżących prostokątów (osie 1. i 5., nad czwartą kondygnacją, elewacja podwórzowa), wielopolowe ze szprosami układającymi się w środkowym polu w romb, z szybkami bezbarwnymi, żółtymi i zielonymi. W mieszkaniach częściowo zachowana oryginalna stolarka ? okna i portfenetry. W klatce schodowej lewej (południowo-wschodniej) widoczne są wymalowania na ścianach oraz wymalowania na podestach i podniebieniach schodów. Na klatce schodowej prawej (północno-wschodnia) widoczne wymalowania na ścianach, na stropie podestu drugiego piętra, w mieszkaniach. Elewacja podwórzowa kamienicy frontowej sześcioosiowa, z widocznymi gzymsami międzykondygnacyjnymi. Elewacja oficyny bocznej (prawej) powtarza układ osi i gzymsów elewacji podwórzowej kamienicy frontowej. Oficyna poprzeczna sześcioosiowa, obniżona do dwóch kondygnacji. Pomiędzy kamienicą frontową i oficyną boczną i pomiędzy oficyną boczną i poprzeczną widoczne łączniki. W kamienicy poprzecznej, za zamurowaniem, zachowane oryginalne drewniane drzwi. (Opracowanie Monika Wesołowska)
Kamienica ujęta w Gminnej Ewidencji Zabytków.
